Tereke Defteri Ne Demek? Osmanlı Devleti’nde modern anlamda nüfus sayımları 19. yüzyılın ortalarında yapıldığı bilinmektedir. Bu nedenle imparatorluğun son dönemi hariç Osmanlı toplumunun yapısıyla ilgili araştırmalarda nüfusa ilişkin dolaylı bilgi veren kaynaklar yer almaktadır.
Tahrir ve tereke defterleri konu hakkında genellikle güvenilir ve kullanışlı iki önemli kaynak koleksiyonunu meydana gelmiştir. Vergi mükellefi haneleri esas alan tahrir defterleri, ait oldukları şehir ve bölgelerin toplam hane sayısını aktarmakla birlikte ailelerin sayısal büyüklüğü ve diğer özellikleri hakkında bilgi bulundurmamaktadır. Osmanlı aile tarihi araştırmalarında kıymetli belgeler olan tereke defterleri, içerdiği çeşitli tarihsel verilerle aile odaklı incelemelerin de en başta gelen kaynaklarındandır.
Tereke Defteri Nedir?
Tereke Defterleri, ölenlerin sosyal konumuna, medenî haline ve aile yapılarına ait bilgiler yanı sıra, hayattaki tasarruflarındaki her türlü giyim ve kullanım eşyaları ile diğer mallarının dökümüne yer verilmiştir. Bu bilgiler kaydedilirken, ölenin mallarının tahmini veya satışları sonunda gerçekleşen fiyatları da bulunmaktadır. Bu durum devletin yayıldığı geniş coğrafyada resmî narh ile gerçek fiyatların farkı ve zümreler arasındaki servet dağılımını izleyebilmek amacı ile yapılmış bir işlemdir. Defterlerde mallar bu şekilde fiyatları kaydedilerek verilirken, farklı bir bilgiye de yer verilmekteydi. Bu, nerelerde üretildiklerine dair ülke, şehir veya kasaba isimlerinin de yazılmasıydı. Bu durum Osmanlı iç ve dış ticareti ile ilgili fikir vermenin yanı sıra, ülke içi üretim merkezleri hakkında da yorum yapabilmek için bu defterlerin başvurulabilecek kaynaklar olabileceğini göstermektedir.
Müstakil Muhallefat ve Tereke Defterleri incelendiğinde de, ölenin muhallefatının tasnifi sırasında görev alanlar arasında dellal şeklinde genel bir kayıt oluşturmaktaydı. Dellal-ı esvab, dellal-ı sarraf, dellal-ı ganem, dellal-ı cariye, dellal-ı hayvanat, dellal-ı kereste ve dellal-ı hane gibi çeşitli hallerde uzmanlaşmış kişiler malların muayenesi ve fiyatların takdiri işlerini yapmaktadır. Dellal-ı halli adı verilen ve sadece tasnif ve tanımlama işini yapan dellallar da bulunmaktaydı. Bunlar mümkün olduğu kadar malların üretim yerlerini ve cinsini yazmak ile mükelleftiler. Malların tasnifi, üretim yerlerinin ve fiyatlarının belirtilmesi vs. işleri ile uğraşan bir bilirkişinin varlığının tespiti ve bütün bu işlerin herhangi bir kişi tarafından tesadüfi olarak yapılmadığını bilmekteyiz.
Vekalet Alan Kişi Kendine Satış Yapabilir Mi? hakkında daha fazla bilgi edinebilmek için tıklayınız.
İlk yorum yapan olun